اسلوب تقدیم و تاخیر در قرآن کریم با رویکرد نحوی و بلاغی

چکیده : در مبحث علم معانی ، گاهی برخی از اجزای جمله از قبیل مبتدا ، خبر ، فاعل ، مفعول وغیره بر اساس یک هدف نحوی – بلاغی در کلام مقدّم یا موخّر از جایگاه خود آورده می شوند و باعث ایجاد تغییرات ظریف و بخصوصی در دامنه ی معنایی جمله و متن می شوند . قرآن کریم از نظر بُعد زیبایی شناسی در میان همه کتابها ، عالیست . نحوه ی چینش حروف ، تک واژه ها ، عبارتها و جملات آیات و وزن و آهنگشان نقش موثّری را در آفرینش زیباییها و امتیازات کتاب حق به لحاظ هنری و ادبی ایفا کرده است . دقّت در نکته ها بخصوص تقدیم و تأخیر در فهم نقش هدایتگری قرآن و راه یافتن به مقصود نهایی کلام الهی ، بسیار موثّر است و باید دانست که قرآن اگر چه بیان روشن و واضحی برای انسانهاست امّا شناخت علمی هرچه دقیق تر از ظرافتهای ادبی و بلاغی آن موجب بهره مندی بیشتر خواهد بود ، عالم متبحّر می تواند از تقدیم و تأخیر کلمه و از فتح و کسر حروف و از سیاق آیات و تناسب آنها ، نکته ها در یابد ، بنابراین درک اینگونه جزئیات می تواند در رهنمون گشتن افراد و بخصوص ناآشنایان به ظرافتهای هنری ، ادبی و زبان شناسی موثّر افتد و این رساله گامی در جهت این هدف است . روش کار در این پایان نامه تکیه بر مباحث نحو و بلاغت سنّتی در زبان عربی و با استمداد از آثار و نظرات مفسّران و صاحب نظران این دو فن در علوم عربی است.